Okęcki Zdzisław Narcyz Józef (1874–1940), dyplomata, poseł RP w Belgradzie i Tokio. Ur. 29 X w Miszewie-Stefanach w pow. płockim, był synem właściciela ziemskiego Zdzisława i Wandy z Kleniewskich. Gimnazjum ukończył we Lwowie, a studia prawnicze na uniwersytecie w Innsbrucku. Następnie rozpoczął pracę w Min. Spraw Zagranicznych (MSZ) w Wiedniu, początkowo w centrali, potem na placówkach konsularnych. W l. 1905–8 był wicekonsulem w Kurytybie, w l. 1909–11 w Gałaczu, w l. 1912–13 konsulem w Krajowej, a w r. 1914 w Kairze. Dn. 31 I 1919 został mianowany szefem Sekcji (Politycznej) MSZ RP, 14 II 1919 dyrektorem Departamentu Polityczno-Dyplomatycznego (od 1 X 1919 Departament Dyplomatyczny). Jako szef tej najważniejszej komórki MSZ O. zajmował się przede wszystkim stosunkami z krajami sąsiednimi i problemem granic. M. in. w marcu 1919 konferował w Warszawie z M. Bühlmannem, delegatem rządu niemieckiego, w sprawie ogólnego porozumienia w kwestiach spornych polsko-niemieckich. W tym samym miesiącu rozmawiał w sprawach granic wschodnich z R. H. Lordem, głównym ekspertem delegacji Stanów Zjednoczonych na Konferencję Pokojową w Paryżu. W końcu kwietnia t. r. uczestniczył wraz z wiceministrem Władysławem Wróblewskim i Stanisławem Grabskim w rokowaniach prowadzonych w Warszawie z misją litewską J. Szaulisa. W końcu czerwca t. r. była omawiana kandydatura O-ego na posła RP w Holandii, jednakże ówczesny premier i minister spraw zagranicznych Ignacy Paderewski oświadczył, że najpierw Holandia powinna uznać nowe państwo polskie. W końcu lata 1919 O. był zaangażowany z ramienia MSZ w sprawy ukraińskie, zwłaszcza pod kątem ułożenia stosunków z rządem S. Petlury. W połowie marca 1920 (14 III) uczestniczył w rokowaniach polsko-łotewskich w Warszawie w sprawie zawarcia układu politycznego i wojskowego. Jako delegat rządu polskiego i dyrektor Departamentu Dyplomatycznego MSZ, O. wraz z mjrem Kazimierzem Stamirowskim spotkali się na linii frontu w rejonie Międzyrzec–Siedlce z członkiem Rewolucyjnej Rady Wojennej XVI Armii W. Malinem i podpisali w nocy z 11 na 12 VIII 1920 porozumienie o przyjęciu polskiej delegacji pokojowej przez przedstawicieli Armii Czerwonej na odcinku Siedlce–Warszawa 14 VIII 1920. W związku z przekształceniem Departamentu Dyplomatycznego MSZ w Dyrekcję Spraw Politycznych MSZ O. z dn. 1 X 1920 opuścił dotychczasowe stanowisko. Dn. 22 IV 1921 został posłem nadzwycz. i ministrem pełnomocnym RP II kl. przy rządzie Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (SHS). O. szybko nawiązał dobre stosunki z korpusem dyplomatycznym w Belgradzie, często spotykał się z posłami mocarstw Ententy i państw Małej Ententy. W lipcu 1921 przewodniczył delegacji polskiej na konferencję państw sukcesyjnych po byłej monarchii austro-węgierskiej w Portorose.
Starał się O. poprawić stan stosunków polsko-jugosłowiańskich i znajomość spraw polskich w Jugosławii nie tylko przez kontakty osobiste na najwyższym szczeblu. Specjalne znaczenie przykładał do wejścia na opanowany przez towary włoskie, austriackie i czeskie rynek jugosłowiański także i towarów polskich. Przyczynił się w dużej mierze do podpisania w Warszawie 23 X 1922 konwencji handlowej między Polską a Królestwem SHS (z tajną klauzulą dotyczącą tranzytu materiałów wojennych przez Jugosławię), uzupełnianej potem dodatkowymi protokołami i obowiązującej jeszcze w latach trzydziestych. Wiosną 1923 O. podpisał w Belgradzie dwie konwencje polsko-jugosłowiańskie: lekarską (9 IV) i o stosunkach prawnych obywateli obu państw (4 V). Wystąpił też z ofertą polskiej pomocy w nawiązaniu przez Królestwo SHS stosunków z krajami bałtyckimi. W końcu stycznia 1925 uczestniczył O. w konferencji posłów polskich akredytowanych w państwach bałkańskich. W myśl instrukcji z 17 II 1925 ministra spraw zagranicznych Aleksandra Skrzyńskiego, polecających mu pogłębienie polskich wpływów w Jugosławii, O. dążył przede wszystkim do zawarcia układu o przyjaźni z Królestwem SHS, którego konsekwencją byłaby umowa arbitrażowa. Skrzyński zalecał też O-emu współdziałanie w łagodzeniu antagonizmów jugosłowiańsko-bułgarskich i troskę o dobre współżycie Rumunii z państwem SHS. O. już w tym samym miesiącu przeprowadził wstępne zasadnicze rozmowy z królem Aleksandrem w sprawie traktatu o przyjaźni, omówił też z premierem N. Pasićem kwestię nienaruszalności granic zachodnich Polski. W dn. 15 III 1925 przesłał do Warszawy sporządzony przez siebie projekt układu, uzyskał też poparcie w sprawie tego traktatu posłów Rumunii i Czechosłowacji w Belgradzie. Z kolei jugosłowiański minister spraw zagranicznych M. Nincić przedstawił 30 VI własny projekt paktu, różniący się znacznie od projektu O-ego. Wobec perspektywy długich jeszcze – wskutek rozmaitych przyczyn – rokowań o układ o przyjaźni, na propozycję O-ego z połowy sierpnia 1925 rozpoczęły się od końca listopada t. r. rozmowy na temat konwencji arbitrażowej między O-m a wiceministrem spraw zagranicznych J. Markovićem. Nowy kierownik polskiego MSZ August Zaleski po przewrocie majowym polecał O-emu (13 VI 1926) kontynuowanie polityki zbliżenia i uzyskanie w Jugosławii jak największych wpływów, wzmożenia w Jugosławii polskiej propagandy politycznej, kulturalnej i ekonomicznej. W dn. 17 VII 1926 O. doprowadził do definitywnego uzgodnienia z Nincićem tekstu układu o przyjaźni, a 26 VIII t. r. uzgodnił z przedstawicielem jugosłowiańskiego MSZ O. Fotićem tekst układu koncyliacyjno-arbitrażowego. Oba traktaty Zaleski i Nincić podpisali 18 IX 1926 w Genewie. O. zwracał też uwagę polskiego MSZ na rosnące zainteresowanie Polską w Jugosławii i podkreślał znaczenie zacieśnienia stosunków gospodarczych; za najbardziej dogodną do działań polskich uważał Serbię i Słowenię, mniej Chorwację.
Specjalnie starał się O. w r. 1926 o zacieśnienie kontaktów wojskowych polsko-jugosłowiańskich, Wysuwał sprawę zawarcia umowy o wymianie surowców dla polskiego przemysłu wojennego na materiały wojskowe dla armii jugosłowiańskiej (lipiec, sierpień 1926), przy czym w sprawie układu wojskowego strona jugosłowiańska zajęła stanowisko «przychylne», miały nastąpić kontakty obu sztabów generalnych. A. Zaleski zalecał O-emu dokładną obserwację polityki jugosłowiańskiej w związku z ogólną sytuacją na Bałkanach. Generalną zasadą przekazywaną O-emu było ożywienie działalności polskiej w kierunku wzmocnienia i utrwalania wpływów w Jugosławii. W swej działalności O. napotykał wiele trudności, jak np. słaba obsada podległej mu placówki. W r. 1925 przez szereg miesięcy zastępował attaché militaire i sam opracowywał raporty o stanie armii jugosłowiańskiej. Także częste od drugiej połowy 1926 r. kryzysy rządowe w Jugosławii, zażarta walka polityczna stronnictw, kryzys gospodarczy przyczyniały O-emu i poselstwu RP sporo kłopotów. Dn. 6 III 1927 O., wraz z naczelnikiem Wydziału w MSZ Karolem Poznańskim, podpisał w Belgradzie konwencję konsularną z Królestwem SHS.
W dn. 1 II 1928 został O. odwołany z placówki belgradzkiej. W dn. 1 V 1928 otrzymał nominację na posła nadzwycz. i ministra pełnomocnego RP II kl. w IV stopniu służbowym w Tokio. Przedmiotem szczególnych zainteresowań O-ego jako szefa placówki tokijskiej była sprawa nawiązania bliższych kontaktów handlowych z Japonią oraz kwestia zbrojeń Japonii, zwłaszcza morskich, i ekspansji Japonii w Chinach, jej stosunków ze Związkiem Radzieckim i Stanami Zjednoczonymi. O. nie zdążył już być świadkiem powolnego ożywienia kontaktów handlowych polsko-japońskich w początkach lat trzydziestych; z dn. 1 IV 1930 został odwołany ze stanowiska posła w Tokio «z równoczesnym przeniesieniem w stan rozporządzalności». W latach trzydziestych zamieszkał z żoną w majątku Kurowice w pow. Sokołów Podlaski. Zajmował się opracowaniem swych bogatych zbiorów sztuki japońskiej, chińskiej, indiańskiej, tureckiej, serbskiej, albańskiej, staroegipskiej, fauny brazylijskiej. Na mocy testamentu O-ego zbiory te w niewielkiej części znalazły się po wojnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Ziemi Mazowieckiej, w Muzeum Płockim. O. zmarł 11 III 1940 w Kurowicach na ropne zapalenie płuc i tam został pochowany. Odznaczony był m. in. Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1923) i jugosłowiańskim Orderem Św. Sawy (1925).
Z małżeństwa (od r. 1905) z Zofią Skarbek (1878–1963), absolwentką kursów gospodarstwa wiejskiego i mleczarstwa w Holandii, dzieci nie pozostawił.
Album sterników państwa pol., s. 264–5 (fot.); Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Rocznik Służby Zagranicznej RP, W. 1935 s. 35, 1936 s. 74, 1938 s. 91, 93; – Chronologia stosunków międzynarodowych Polski 1918–1921, W. 1955; toż, 1924–1926, W. 1958; Garlicka A., Polska – Jugosławia 1918–1939, w: Studia z dziejów ZSRR i Europy Środkowej, W. 1976 XII 99–102; Wołowski J., Żenująca sprawa (o losach zbiorów O-ego), „Życie Warsz.” 1960 nr 298 (5345); – Almanac de Gotha, Gotha 1912 s. 1059; toż, 1913 s. 1123; Archiwum polityczne Ignacego Paderewskiego, Wr. 1974 II; Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, W. 1961–5 II–IV; Hof- und Staats-Handbuch für Österreichisch-Ungarischen Monarchie für … das Jahr 1905, 1907, 1909, 1910, 1914, Wien; Sprawy polskie na Konferencji Pokojowej w Paryżu w 1919 r. Dokumenty i Materiały, W. 1967 II, III; – „Czas” 1921 nr 144; –AAN: Ambasada RP w Londynie, sygn. 2, 16, 26, 66, Ambasada RP w Waszyngtonie, sygn. 4, Arch. I. J. Paderewskiego, sygn. 452, 548, 713, 765, 803, Kancelaria Cywilna Naczelnika Państwa (KCNP), sygn. 12, 13, 71, 73, 134, 135, 140, Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ), sygn. 593, 600, 601, 612, 617, 618, Poselstwo RP w Belgradzie, sygn. 15, 38, 39, 72, 75 (w tym k. 31–33 projekt O-ego układu o sojuszu między Polską a Królestwem SHS), 76, Prezydium Rady Ministrów (PRM), Prot. Pos. t. 42, 49, 55; WAP w Płocku: Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej Miszewko-Strzałkowskie, 1874 nr aktu 29 k. 8 (odpis aktu urodzenia O-ego); – Informacje siostrzenicy Janiny Łuszczewskiej-Olszewskiej i dokumenty O-ego w jej posiadaniu.
Andrzej Piber